Opinia PUODO do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

Przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach można poprawić uwzględniając standardy ochrony danych osobowych.

Prezes UODO Mirosław Wróblewski przekazuje uwagi Ministerstwu Klimatu i Środowiska.

Problem dotyczy w szczególności art. 6o ust. 1a ustawy, który dotyczy weryfikacji deklaracji składanych przez właścicieli nieruchomości w związku z obowiązkiem uiszczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Przepis ten miał udostępniać gminom narzędzia pozwalające na weryfikację wiarygodności składanych przez mieszkańców gminy deklaracji śmieciowych. Jest jednak na tyle nieprecyzyjny, że nie mógłby być podstawą prawną do pozyskiwania danych od innych podmiotów niż właściciele nieruchomości.

Dlatego Prezes UODO z aprobatą odnosi się do obecnej propozycji zmiany tego przepisu. Zaproponowana treść art. 6o ust. 1a nadal jednak nie spełnia wymagań właściwie ukształtowanej podstawy prawnej przetwarzania danych osobowych.

• Nadal nie jest to przepis jasny i precyzyjnie ustanawiający minimalne wymogi służące temu, aby osoby, których dane osobowe są przetwarzane, miały wystarczające gwarancje pozwalające na skuteczną ochronę tych danych przed ryzykiem nadużyć. Niestety, przy jego projektowaniu nie przeprowadzono testu prywatności (ocena jego skutków dla ochrony danych osobowych, zgodnie z art. 35 ust. 1 i 10 RODO).
• W efekcie nowelizacja zakłada wskazanie, kto i w jakim celu może pozyskiwać informacje potrzebne do weryfikacji deklaracji śmieciowych. Nie precyzuje jednak podmiotów (administratorów) i nie zobowiązuje ich do udostępnienia wymaganych informacji ani tego z jakich konkretnie zasobów, rejestrów dane będą pozyskiwane.
• Ponadto projektodawca przewidział nadmierny zakres danych podlegającym przetwarzaniu w celu weryfikacji deklaracji śmieciowych. Wystarczyłaby tylko ich liczba osób zamieszkałych pod jednym adresem - a nie dane osobowe w postaci imion, nazwisk, PESELu, adresu zamieszkania, adresu i daty zameldowania na pobyt stały, adresu i daty zameldowania na pobyt czasowy oraz daty upływu deklarowanego terminu pobytu, ilość zużytej wody na nieruchomości.
• Projektowane przepisy, są niewystarczające w kontekście zasady legalności, nie wskazują również sposobu przetwarzania danych, tj. w jakim trybie, na podstawie jakich przepisów proceduralnych będzie następowała weryfikacja deklaracji.
• Projektowany przepis nie precyzuje również szczegółowych gwarancji ani minimalnych kryteriów zapewniających pogodzenie celów regulacji z wymogami z RODO w odniesieniu do stosowania środków zabezpieczenia danych (w tym zapewnienie cyberbezpieczeństwa), w szczególności uniemożliwiających ich utratę lub bezprawne rozpowszechnienie, a także uniemożliwiających dostęp do danych osobom nieuprawnionym
• Brak jest również przepisów określających okres przechowywania danych przez organy samorządowe w formie umożliwiającej identyfikację osoby, której dane dotyczą.

PUODO wyraża  nadzieję, że ekspercka analiza pomoże w przygotowaniu lepszego prawa. Zwraca uwagę, że problemem deklaracji śmieciowych zajmował się wielokrotnie, a eksperci Urzędu zbadali sprawę dogłębnie.

Cała analiza dostępna pod sygnaturą: DOL.401.514.2024