Prezes UODO zwrócił się do Ministra Cyfryzacji ws. możliwości zastrzegania PESEL-u osób małoletnich

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych Mirosław Wróblewski zwrócił się do wicepremiera, ministra cyfryzacji Krzysztofa Gawkowskiego z prośbą o rozważenie podjęcia prac legislacyjnych nad zmianami przepisów ustawy o ewidencji ludności w celu umożliwienia rodzicom lub opiekunom prawnym zastrzegania numeru PESEL osoby małoletniej.

Impulsem do wystąpienia z tą prośbą stały się sygnały kierowane do organu nadzorczego (UODO), wskazujące na brak ochrony osób małoletnich przed kradzieżą tożsamości, w tym ochrony numeru PESEL. Co więcej, już w 2023 r. Prezes UODO kierował uwagi do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów na etapie opiniowania projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapobieganiem kradzieży tożsamości – argumentując wówczas, że nieuwzględnienie możliwości zastrzegania numerów PESEL osób małoletnich niezasadnie pozbawiać je będzie możliwości skorzystania z projektowanych środków przeciwdziałających kradzieży tożsamości, szczególnie iż ustawa Kodeks cywilny dopuszcza dokonywanie niektórych czynności prawnych przez osoby małoletnie.

Z kolei ustawa o ewidencji ludności z 2010 r. daje możliwość nieodpłatnego zastrzeżenia i cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL wyłącznie osobie pełnoletniej. Nie dotyczy to jednak osób pełnoletnich nieposiadających zdolności do czynności prawnych albo posiadających ograniczoną zdolność do czynności prawnych z różnych przyczyn. Zgodnie z przepisami, w przypadku niemożności złożenia wniosku o zastrzeżenie numeru PESEL spowodowanej chorobą, niepełnosprawnością lub inną niedającą się pokonać przeszkodą zastrzeżenia można dokonać przez pełnomocnika, zaś w imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych albo posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych wniosek o zastrzeżenie albo cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL może złożyć opiekun prawny albo kurator.

W opinii Mirosława Wróblewskiego, prezesa UODO, obecny kształt przepisów ustawy o ewidencji ludności pozostawia istotną lukę w ochronie danych osobowych osób małoletnich w zakresie zastrzegania numeru PESEL, którą należałoby precyzyjnie uzupełnić. Tym bardziej że np. przepisy ustawy o dokumentach paszportowych czy ustawy o dowodach osobistych przyznają rodzicom i opiekunom prawnym prawo do wnioskowania o wydanie dowodu osobistego lub paszportu, a w przypadku ich utraty lub uszkodzenia prawo do ich unieważnienia, co jest odnotowywane w odpowiednim rejestrze.

Według Prezesa UODO podobne rozwiązania powinny być zatem zastosowane w ustawie o ewidencji ludności w odniesieniu do rejestru zastrzeżeń numeru PESEL dla osób małoletnich. Wypracowanie przepisów zapewniających ochronę danych osób małoletnich ma bowiem szczególne znaczenie w dobie postępującej cyfryzacji oraz coraz częstszych przypadków kradzieży danych.

Prezes UODO w piśmie do Ministra Cyfryzacji deklaruje jednocześnie eksperckie wsparcie, jeśli prace legislacyjne w tej sprawie zostaną podjęte.

DPNT.413.29.2025