Kara dla Prokuratury Krajowej za ujawnienie danych osoby pokrzywdzonej przestępstwem

Prezes UODO Mirosław Wróblewski nałożył karę pieniężną w wysokości 85 tys. zł na Prokuraturę Krajową w związku ze stwierdzonymi naruszeniami. Dodatkowo nakazał Prokuraturze, by zgodnie z RODO powiadomiono osobę pokrzywdzoną o możliwych konsekwencjach naruszenia oraz środkach, zastosowanych lub proponowanych przez administratora, umożliwiających minimalizację skutków naruszenia.

Sprawa dotyczy konferencji prasowej, podczas której Pan Tomasz Szafrański, prokurator Prokuratury Krajowej oraz Pan Zbigniew Ziobro, Prokurator Generalny - Minister Sprawiedliwości, omawiali sprawy jednej z Prokuratur Rejonowych. W trakcie konferencji Prokurator Prokuratury Krajowej oraz Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny ujawnili dane osobowe osoby posiadającej w postępowaniu karnym status osoby pokrzywdzonej oraz informacje dotyczące stanu faktycznego sprawy zawarte w wyroku sądu rejonowego. Wśród ujawnionych danych, poza informacjami takimi jak imię i nazwisko, znalazły się informacje stanowiące szczególne kategorie danych. Pomimo, że doszło w ten sposób do naruszenia ochrony danych osobowych, administrator nie dokonał zgłoszenia naruszenia ochrony danych osobowych do Prezesa UODO, ani nie zawiadomił tej osoby fizycznej o naruszeniu.

Prezes UODO po tym jak dowiedział się o powyższym naruszeniu ochrony danych, wystąpił do administratora o złożenie stosownych wyjaśnień. Prokuratura w udzielonej odpowiedzi wskazała, że zdarzenie, opisane w piśmie Prezesa UODO nie było przedmiotem analizy administratora, gdyż w jej ocenie, nie było do tego podstaw. Prokuratura tłumaczyła, że dane osobowe, których dotyczy zawiadomienie o wszczęciu postępowania, stanowiły część orzeczenia sądu i zostały przytoczone dla zilustrowania zasadniczej rozbieżności pomiędzy przypisanymi osobom skazanym przestępstwami a ustaleniami sądu. A poza tym dane tej osoby zostały już ujawnione w toku postępowania sądowego.

Następnie Prezes UODO - Mirosław Wróblewski podjął stosowne działania, aby ustalić czy prokurator Tomasz Szafrański działał z upoważnienia, o którym mowa w art. 12 § 2 ustawy o prokuraturze. Z uzyskanej odpowiedzi wynikało, że stosowne informacje posiadają również prokurator Dariusz Barski i były prokurator generalny Zbigniew Ziobro. Ustalono też, że Biuro Prezydialne Prokuratury Krajowej w chwili obecnej nie może uzyskać informacji od żadnej z wyżej wymienionych osób.

Prokuratura Krajowa w korespondencji z Prezesem UODO prezentowała stanowisko, że ujawnienie danych nie było naruszeniem ochrony danych osobowych, bowiem informacje te były przez Prokuraturę Krajową przetwarzane w związku z realizacją ustawowych zadań prokuratury, a to pozostaje poza kompetencjami Prezesa UODO.

Innego zdania jest Mirosław Wróblewski, Prezes UODO, który stwierdził, że doszło do naruszenia ochrony danych osobowych.

Prokuratura Krajowa – przypomniał Prezes UODO w wydanej 2 września 2024 r. decyzji – jako podmiot publiczny zobowiązana jest do działania na podstawie prawa i w jego granicach, stosownie do art. 7 Konstytucji RP. Ujawnienie danych osoby, w szczególności osoby pokrzywdzonej w tak szerokim zakresie powinno mieć podstawę prawną. RODO stanowi zaś jasno (w art. 6 ust. 1), że przetwarzanie danych jest zgodne z prawem wyłącznie w określonych przypadkach, dotyczy to zwłaszcza szczególnych kategorii danych, które znajdują się pod szczególną ochroną, zgodnie z art. 9 RODO.  

Podkreślenia wymaga, że Prokuratura Krajowa jako organ ścigania, mający egzekwować przestrzeganie prawa, powinna w sposób niebudzący wątpliwości chronić informacje na temat osoby fizycznej, której przyznano status osoby pokrzywdzonej w danej sprawie. W niniejszej sprawie osoba fizyczna uzyskała zaś w postępowaniu karnym status osoby pokrzywdzonej w rozumieniu art. 49 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, tj. stwierdzone zostało bezpośrednio naruszenie lub zagrożenie przez przestępstwo jej dobra prawnego.

Prokuratura Krajowa może, ujawniać informacje z toczącego się postępowania przygotowawczego lub działalności prokuratury, o ile wymaga tego ważny interes publiczny. Tu jednak chodzi o informacje z postępowania zakończonego, w sprawie w której zapadł już prawomocny wyrok sądu. Nie można więc było powołać się na przepisy Prawa o prokuraturze. Ujawniane informacje nie mogą też naruszać praw lub wolności osób. Prokuratura Krajowa jako podmiot stojący na straży praworządności powinna zachowywać szczególną staranność w swoich działaniach.

Istotną częścią decyzji Prezesa UODO jest też wskazanie Prokuraturze Krajowej, jak powinna – w zgodzie z przepisami RODO – powiadomić osobę, której dane zostały objęte naruszeniem  o tym, co się stało, jakie może mieć to skutki. W informacji tej musi być podany także kontakt do inspektora ochrony danych prokuratury, który może udzielić w tej sprawie więcej informacji tej osobie.

DKN.5131.33.2023