Inteligentne liczniki gazowe - uwagi Prezesa UODO

Inteligentne liczniki gazowe będą zbierały dane osobowe odbiorców: to, jak i kiedy ktoś korzysta z gazu. Przepisy umożliwiające montowanie takich liczników powinny więc być precyzyjne i gwarantować prawo do prywatności.

Uwagi do propozycji zmian Prawa energetycznego, które znalazły się w projekcie ustawy o zapasach ropy naftowej, zakładającej zmiany także w innych ustawach, Prezes UODO Mirosław Wróblewski przedstawił na etapie sejmowego procesu legislacyjnego odpowiadając na prośbę Szefa Kancelarii Sejmu RP. Proponowane rozwiązania nie były konsultowane z organem nadzorczym na rządowym etapie prac nad tym projektem.

Tymczasem projektowane rozwiązania są nierozerwalnie związane z przetwarzaniem danych osobowych, gdyż dotyczą możliwości instalowania liczników pokazujących rzeczywiste zużycie paliw gazowych przez odbiorcę i rzeczywisty czas korzystania z gazu. Projekt nie precyzuje jednak, kto miałby mieć dostęp do danych z licznika – czy tylko odbiorca, czy także operator systemu dystrybucyjnego lub inne podmioty.

W tym drugim przypadku dochodziłoby do przetwarzania danych osobowych odbiorcy końcowego dotyczących zużycia i pory dnia, w jakiej konkretny odbiorca używa gazu. Wobec tego prawo musi jasno wskazywać, kto będzie miał dostęp do takich informacji, w jakim konkretnym celu (celach). A także w jaki sposób, jak długo dane te będą przetwarzane. Art. 6 ust. 3 w związku z art. 6 ust. 1 lit. c RODO wskazuje elementy regulacji krajowej, które powinny być wzięte pod uwagę przez projektodawcę.

Europejska dyrektywa o efektywności energetycznej wskazuje, że jeżeli państwa członkowskie wdrażają inteligentne systemy pomiarowe i rozpowszechniają inteligentne liczniki gazu ziemnego, mają m. in. zapewnić bezpieczeństwo tych liczników i przekazywania danych, a także prywatność odbiorców końcowych (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE, art. 9 ust 2).

Prezes UODO zwrócił uwagę, że istotne jest, czy przetwarzanie danych osobowych pochodzących z liczników będzie wiązać się z ryzykiem zautomatyzowanego przetwarzania danych odbiorców, w tym profilowania. RODO (w art. 22) daje osobie, której dane dotyczą, prawo do tego, by nie podlegać decyzji, która opiera się wyłącznie na zautomatyzowanym przetwarzaniu, w tym profilowaniu. Jest to o tyle istotne, że podmioty, wraz z informacjami pozyskanymi z liczników dowiedzą się o tym, w jakich ilościach i kiedy odbiorca korzysta z urządzeń wykorzystujących paliwo gazowe.

Jako dobry przykład regulacji dotyczącej zautomatyzowanego przetwarzania wskazać można art. 105a ust. 1a Prawa bankowego, który ustanawia gwarancje ochrony praw i wolności osób fizycznych, wobec których ma zostać wydana decyzja związana z oceną zdolności kredytowej oparta wyłącznie na zautomatyzowanym przetwarzaniu, w tym profilowaniu. Przepis ten stanowi o: prawie do otrzymania stosownych wyjaśnień co do podstaw podjętej decyzji, prawie do uzyskania interwencji ludzkiej w celu podjęcia ponownej decyzji oraz prawie do wyrażenia własnego stanowiska.

DPNT.401.162.2025