Polityka AI powinna w większym stopniu uwzględniać ochronę prywatności

Prezes UODO Mirosław Wróblewski przedstawił uwagi do skierowanego do publicznych konsultacji projektu „Polityki rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce do 2030 roku” – wypracowane po odbyciu wewnętrznej debaty ekspertów UODO z członkami grupy roboczej ds. sztucznej inteligencji Społecznego Zespołu Ekspertów przy Prezesie UODO oraz ze Społecznym Zespołem Ekspertów przy Prezesie UODO. Sformułowane wnioski zostały przekazane Ministerstwu Cyfryzacji. 

Projektowane cele i działania w zakresie rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce powinny odpowiadać na wyzwania w obszarze bezpieczeństwa we wszystkich jego aspektach, także z perspektywy gwarancji dla prawa do ochrony danych osobowych i prawa do prywatności.

Zdaniem Prezesa UODO zaprezentowane w „Polityce rozwoju sztucznej inteligencji” ogólne, horyzontalne podejście do oceny bezpieczeństwa danych osobowych jest niewystarczające, a prawidłowe wyznaczenie standardów ochrony danych osobowych wymaga uwzględnienia kontekstu sektorowego dla poszczególnych obszarów funkcjonowania państwa. „Polityka rozwoju sztucznej inteligencji” powinna zawierać konkretne rozwiązania dotyczące planu utworzenia ram prawnych dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce z uwzględnieniem unijnego systemu regulacyjnego, zarówno na płaszczyźnie horyzontalnej, jak i sektorowej. 

Wdrażanie sztucznej inteligencji w poszczególnych obszarach funkcjonowania państwa oraz działach administracji publicznej wymaga w pierwszej kolejności przeglądu obowiązujących przepisów i utworzenia podstaw prawnych dla działań podejmowanych przez organy publiczne czy podmioty realizujące zadania publiczne z wykorzystaniem narzędzi sztucznej inteligencji, zgodnych z konstytucyjną zasadą praworządności oraz z poszanowaniem praw jednostki w procesie stanowienia prawa.

Wnikliwego przeglądu obowiązujących przepisów wymaga zwłaszcza wykorzystywanie rozwiązań sztucznej inteligencji w usługach publicznych z zakresu ochrony zdrowia i wymiaru sprawiedliwości, również w kontekście kategorii przetwarzanych danych,szczególnie danych biometrycznych, dotyczących zdrowia, genetycznych, a także danych o karalności.

Stanowienie przepisów regulujących zasady i sposoby oraz cele funkcjonowania systemów sztucznej inteligencji i przyjęte środki ochrony powinno być poprzedzone oceną skutków dla praw podstawowych.

Za ważną z punktu widzenia zaangażowania państwa na rzecz przejrzystości i odpowiedzialnego zarządzania sztuczną inteligencją należy uznać wskazaną w dokumencie inicjatywę stworzenia jednolitej, dostępnej publicznie listy systemów sztucznej inteligencji używanych w administracji publicznej wraz z opisem ich funkcji oraz podstawowych parametrów technicznych. Jednak aby zadanie takiego rejestru/listy zostało zrealizowane, upublicznione powinny zostać nie tylko główne cechy systemu sztucznej inteligencji, ale także cel jego funkcjonowania, podejmowane z jego użyciem działania i skutki tych działań.

Prezes UODO postuluje więc m.in., aby:

• uznać ochronę danych osobowych za zasadę horyzontalną i uwzględnić prawo do ochrony danych osobowych w każdym sektorze Polityki AI: infrastruktura, zdrowie, edukacja, administracja publiczna, innowacje czy otwarte dane;
• przyjąć wyważone ramy regulacyjne legalizujące działania organów publicznych stosujących rozwiązania sztucznej inteligencji;
• doprecyzować rolę Prezesa UODO jako niezależnego organu chroniącego prawo do prywatności w procesach dotyczących sztucznej inteligencji;
• uzupełnić Politykę rozwoju sztucznej inteligencji o obowiązek zgodności z RODO, AI Act i Konwencją 108+;
• uwzględnić ryzyka związane z otwartymi danymi i pseudonimizacją;
• wskazać zasady przetwarzania danych w Polsce, w tym klasyfikację danych według poziomu ich wrażliwości, oraz określić zasady przetwarzania danych krytycznych w infrastrukturze krajowej;
• rozszerzyć działania edukacyjne i kompetencyjne, w tym wzmocnić edukację i kształcenie obywateli niezależnie od platform technologicznych BigTech.

DPNT.071.26.2025