Upomnienia dla komitetów wyborczych kandydatów na prezydenta za ujawnienie danych obywatela

Prezes UODO Mirosław Wróblewski udzielił upomnienia komitetom wyborczym: Rafała Trzaskowskiego oraz Karola Nawrockiego, za ujawnienie danych i miejsca pobytu osoby, której mieszkanie kupił Karol Nawrocki. Dodatkowo nakazał komitetowi Karola Nawrockiego usunąć dane tej osoby z materiału, który do dnia wydania decyzji cały czas był dostępny na kanale "Nawrocki2025" w serwisie YouTube. Komitet Rafała Trzaskowskiego wpis z danymi usunął w maju.

Sprawa dotyczy prezydenckiej kampanii wyborczej, kiedy media ujawniły, iż jeden z kandydatów pozyskał mieszkanie osoby, która następnie trafiła do DPS. Oba komitety wyborcze posługiwały się imieniem i nazwiskiem tej osoby. Tymczasem nie jest to osoba publiczna i dane jej – jak każdego obywatela – podlegają ochronie.

Prezes UODO zbadał obie sprawy w toku dwóch oddzielnych postępowań administracyjnych i wydał dwie decyzje.

W związku z dość licznymi przypadkami ujawniania danych osób fizycznych w ostatnim czasie prezes UODO Mirosław Wróblewski zaproponował także zorganizowanie szkoleń z ochrony prywatności i danych osobowych, skierowanych do osób, które mogą stanąć przed podobnymi dylematami jak ci, którzy ujawnili dane obywatela w kampanii wyborczej. Szkolenia planowane są więc dla pracowników Krajowego Biura Wyborczego i jego delegatur oraz pracowników biur poselskich i senatorskich. W sumie przeszkolonych ma zostać 1300 osób.

 1.    Sprawa Komitetu Rafała Trzaskowskiego

Na oficjalnym profilu Rafała Trzaskowskiego 13 maja 2025 r. pojawił się post: „W kopercie, którą przekazałem Karolowi Nawrockiemu podczas debaty, był numer konta Domu Pomocy Społecznej, w którym dziś przebywa pan Jerzy”. Post zawierał fotografię niezanonimizowanego pisma, jakie miało zostać przekazane kontrkandydatowi.

Prezes UODO zapytał sztab, na jakiej podstawie przetwarza i upublicznia dane osoby prywatnej. W odpowiedzi sztab poinformował, że dane uzyskał z wywiadu Karola Nawrockiego, dostępnego w serwisie YouTube, którego udzielił on Bogdanowi Rymanowskiemu. Przed publikacją pisma dane osobowe pana Jerzego miały być zanonimizowane. Nie stało się tak z powodu „błędu osoby publikującej i pośpiechu”. Dane zostały usunięte z profilu jeszcze w maju 2025.

Prezes UODO Mirosław Wróblewski stwierdził naruszenie praw pana Jerzego. Naruszono art. 5 ust. 1 lit. a RODO gwarantujący, że dane osobowe będą przetwarzane zgodnie z prawem, rzetelnie i w sposób przejrzysty. Naruszono także art. 6 ust. 1 RODO przetwarzając, niezgodnie z prawem, dane osobowe osoby fizycznej niepełniącej funkcji publicznych.

2.    Sprawa Komitetu Karola Nawrockiego

12 maja 2025 r. na kanale „Nawrocki2025” w serwisie YouTube Komitet Wyborczy Kandydata Karola Nawrockiego opublikował film „Dowiedz się, jak ta historia wygląda naprawdę. Koniecznie do końca”. Były tam nie tylko dane pana Jerzego, ale informacje o jego życiu prywatnym, stanie zdrowia, problemach rodzinnych, finansowych, a także problemach z prawem. Film nadal jest publicznie dostępny.

Prezes UODO zwrócił się do Komitetu z pytaniem, na jakiej podstawie publikuje dane osoby prywatnej bez jej zgody. Dostał odpowiedź, że są to „materiały prasowe” w rozumieniu Prawa prasowego. A „nawet jeśli działalność kanału "Nawrocki 2025" nie zostałaby przez organ zakwalifikowana jako działalność prasowa, to materiał z 12 maja 2025 roku miał charakter legalny na gruncie regulacji RODO, albowiem Karol Nawrocki zmuszony był do ochrony swoich żywotnych interesów oraz realizacji prawnie uzasadnionego interesu, które wyrażały się w obronie koniecznej swojego dobrego imienia”. Komitet uznał, że postępowanie PUODO jest bezzasadne i wezwał do jego umorzenia.

Prezes UODO wskazał jednak, że

• Powoływanie się na prawo prasowe nie rozwiązuje problemu. Bo choć do materiałów prasowych RODO nie ma wprost zastosowania, to zgodnie z art. 14 ust. 6 ustawy Prawo prasowe nie wolno bez zgody osoby zainteresowanej publikować informacji oraz danych dotyczących prywatnej sfery życia, chyba że wiąże się to bezpośrednio z działalnością publiczną danej osoby.
• Przepisy prawa prasowego nie mają w tym wypadku zastosowania. Dotyczą one bowiem podmiotów prowadzących prasową działalność wydawniczą i dziennikarską. Takiego statusu nie można przypisać komitetom wyborczym wyłącznie dlatego, że prowadzą działania wyborcze za pośrednictwem platform społecznościowych pozwalających na cykliczną publikację materiałów wideo.
• Materiał o panu Jerzym był elementem agitacji wyborczej. W kwestiach nieuregulowanych przepisami Kodeksu wyborczego mają więc zastosowanie przepisy RODO.

Opublikowany materiał naruszał prawa pana Jerzego opisane w dwóch przepisach RODO. Pan Jerzy ma prawo do tego, by jego dane były przetwarzane zgodnie z prawem, rzetelnie i w sposób przejrzysty (art. 5 ust. 1 lit. A RODO). ). Ponadto publikacja naruszyła art. 6 ust 1. RODO. Gwarantuje on, że dane osoby, której dotyczą, mogą być przetwarzane, gdy spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków:

a)    osoba, której dane dotyczą, wyraziła zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych w jednym lub większej liczbie określonych celów;

b)    przetwarzanie jest niezbędne do wykonania umowy, której stroną jest osoba, której dane dotyczą, lub do podjęcia działań na żądanie osoby, której dane dotyczą, przed zawarciem umowy;

c)    przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze;

d)    przetwarzanie jest niezbędne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej;

e)    przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi;

f)     przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem.

Prezes UODO zauważył w decyzji, że administrator danych (Komitet Wyborczy Kandydata Karola Nawrockiego), powołując się w swoim stanowisku na to, że „(…) godność ludzka, cześć stanowią jedno z najważniejszych dóbr osobistych każdej osoby fizycznej, a zwłaszcza osoby wykonującej funkcje publiczne”, zdaje się przedkładać swój interes ponad cześć i godność ludzką innej osoby. Publikowanie bowiem ściśle prywatnych informacji dotyczących życia osoby, której dane dotyczą, takich jak sytuacja materialna, dane dotyczące zdrowia czy informacje o konflikcie z prawem, nie może być uzasadniane prawem do obrony, a zdecydowanie nie może być traktowane jako ochrona żywotnych interesów tej innej osoby.

Przyjęcie nadrzędności interesów Komitetu Wyborczego i Kandydata na Prezydenta RP w niniejszej sprawie nastąpiło bez uwzględnienia możliwych konsekwencji dla osoby, której dane dotyczą (pana Jerzego).

Problematyka przetwarzania danych osobowych w związku z wyborami jest złożona. Dlatego UODO opracował poradnik pt. „Ochrona danych osobowych w kampanii wyborczej”, w którym omówione są m.in. zasady dotyczące przetwarzania danych osobowych w procesie wyborczym czy obowiązki administratorów, administracji wyborczej i komitetów wyborczych w tym zakresie. Zachęcamy do zapoznania się z jego treścią każdego - nie tylko polityków, czy osoby zaangażowane w prace przy wyborach czy kampaniach wyborczych, ale i samych wyborców.

Decyzja ws Komitetu Rafała Trzaskowskiego DKN.5131.9.2025

Decyzja ws Komitetu Karola Nawrockiego DKN.5131.10.2025